3G ve iPhone

Uzun yıllardır beklediğimiz 3G (Üçüncü Nesil) hizmeti, nihayet bugün (30 Temmuz 2009) resmen tüm mobil operatörlerce verilmeye başlandı. Genelde pazarlama (marketing) çevreleri tarafından görüntülü görüşme (video call) olarak lanse edilen 3G teknolojisi aslında, daha hızlı ve yüksek kapasitede ses ve veri (internet) taşıma teknolojisidir.

Upload Download	: :	118 Kbit/s 236 Kbit/s	164 Kbit/s 384 Kbit/s	384 Kbit/s 3,6 Mbit/s	5,76 Mbit/s 7,2 Mbit/s

15 senedir kullandığımız GSM/GPRS/EDGE (İkinci Nesil) teknolojilerin limitleri artık yetersiz geldiği için geliştirilen UMTS/HSPA/HSUPA (Üçüncü Nesil) teknolojileri, daha hızlı veri indirme (download) ve yükleme (upload) için sınırları zorlamaktadır. 3G teknolojisi ilk olarak 2000'li yılların başında düşük hızlarda Japonya'da uygulanmaya başlamış ve günümüzde kadar 3.5G ve 3.75G isimleri altında yüksek hızlara ulaşmıştır.

Bu yazıda hızlı mobil internet teknolojilerinin genel adı olan 3G ile ilgili çok fazla detaya girmek istemiyorum. Çünkü 3G teknolojisinin detayına indiğimizde altında sürekli gelişen ve değişen bir çok standart karşımıza çıkıyor. Ayrıca bu standartlar Avrupa'da, Amerika'da ve Uzakdoğu'da farklılıklar gösteriyor. Bu yüzden sadece, 3G'nin iPhone kullanıcılarını ilgilendiren özelliklerine değineceğim. 3G hakkında detaylı bilgi için http://tr.wikipedia.org/wiki/3G adresinden yararlanabilirsiniz.

Abonelik
Bir iPhone kullanıcısının 3G'den yararlanabilmesi için elinde iPhone 3G veya iPhone 3GS olması gerekiyor. 2G diye de adlandırılan ilk nesil iPhone sahipleri 3G'den yararlanamıyor. İkinci olarak uygun cihaza sahip kullanıcıların, 3G'den yararlanabilmeleri için aşağıdaki servis numaralarına SMS atarak 3G'ye abone olması gerekiyor:

Turkcell : 3G yazıp 2323'e SMS gönderin
Vodafone : 3G yazıp 3636'ya SMS gönderin
Avea : 3G yazıp 3334'e SMS gönderin

Not: İlk günlerde yoğun talepten dolayı 3G aboneliklerinin gerçekleşmesi vakit alabilir.

3G Ayarı
Aboneliğimiz başladıktan sonra cihazımızı 3G moduna almak için aşağıdaki ekran görüntüsündeki gibi Ayarlar -> Genel -> Ağ menüsünden "3G'yi Etkinleştir" seçeneğini aktif hale getiriyoruz.

3G Hızı
Ekranın en üstünde operatör logosunun hemen sağında da artık "E" harfi yerine "3G" harflerini gördüğümüzde de artık 3G'de olduğumuzu anlıyoruz. Bundan sonra merakımızı gidermek için bir hız testi yapıyoruz. Ben genelde bu yazımızda tanıttığımız SpeedTest.net uygulamasını kullanıyorum. Aşağıdaki ekran görüntülerinde olduğu gibi iPhone 3G ile yaptığımızda ortalama 3Mbps'e kadar bir download hızı görürken, iPhone 3GS'te bu hız ortalama 5.5 Mbps'lerde oluyor. (1Mbps=1000Kbps)



Bu test sonuçlarının farklı çıkmasının sebebi de iPhone 3G'nin maksimum 3.6Mbps, iPhone 3GS'in de 7.2Mbps'e kadar indirme (download) hızına izin vermesi. Ayrıca her iki modelde de upload hızı 384Kbps ile sınırlı. Görüldüğü gibi 3G'de hızı belirleyen en önemli faktörlerden bir tanesi cihaz.

3G hızını etkileyen diğer bir etmen de şebekenin yoğunluğudur. 3G bağlantısı yaptığımız baz istasyonunu ne kadar çok kişi kullanıyorsa ve bu kişiler aynı anda ne kadar fazla download yapıyorsa, bizim hızımız da o denli düşecektir. Yani 3G hızları konuma ve saate göre çok farklılık gösterebilir. Örneğin akşam üstü iş saatinde herkes yolda iken, iş merkezlerinin bulunduğu noktalarda 3G şebekesinin yük çok daha fazla, fakat geceleri evimizde çok daha düşük olacaktır. Dolayısıyla geceleri alacağımız hız, tahminen gündüz alacağımızdan çok daha yüksek olacaktır. Bu tabloda da görüldüğü gibi yurt dışındaki 3G şebekelerinin ortalama download hızı da 500Kbps ila 1000Kbps arasındadır. (1Mbps=1000Kbps)

iPhone'da, 3G'nin bir tek yüksek internet hızı özelliğinden yararlanılabiliyor çünkü iPhone'da görüntülü görüşme (video call) desteği yok. Bunun başlıca sebebi de cihazın ön tarafında bir kameranın bulunmaması. Fakat şunu belirtmekte fayda var ki yurt dışında görüntülü görüşme pek rağbet görmüş değil. Görüntülü görüşmede iyi bir görüntü elde edebilmek için cihazımızı yüzümüzden uzağa tutmamız gerekiyor. O zaman da hareket halinde görüşme yapmak çok zor oluyor. Ayrıca cihaz kulağımızdan uzaklaştığı için konuştuğumuz kişin sesini hoparlöre vermemiz gerekiyor ki bu durumda da çevremizdekiler tüm konuşulanları duyuyor. Ayrıca görüntülü görüşme karşımızdakine nerde olduğumuzu açıkça gösteriyor ki bu çoğu zaman tercih edilen bir şey değil :)

Pil Ömrü
3G'nin en çok şikayet edilen özelliği cihazların pillerini çabuk bitirmesi. Elde edilen yüksek internet hızının maliyeti doğal olarak pile yansıyor. Örneğin EDGE'den internete bağlandığımda günde 1 defa şarj etmek durumunda kaldığım cihazım, 3G ile birlikte yarım günde bir şarj istiyor. Bu arada 3G aktifken internete Wi-Fi üzerinden bile çıksak, sinyalleşme 3G şebekesi üzerinden olduğu için pil yine de daha hızlı tükeniyor.

Ücretler
Mobil operatörlerin açıkladığında 3G aboneliği ücretsiz. Yani 3G abonesi olduktan sonra görüşme ve data ücretleri aynı (veya daha düşük) fakat internet hızımız daha yüksek. Fakat bazı operatörler 3G'ye özel servisler için ayrıca ücret alıyor.. Bir de tüm operatörler 3G için internet tarifelerini tekrar düzenlemişler. Aşağıdaki linklerde bu konuda detaylı bilgi mevcut:

Turkcell:
http://www.turkcell.com.tr/bireysel/3G
http://www.mobiletisim.com/haberler/turkcell-3g-internet-fiyatlari

Vodafone:
http://www.vodafone.com.tr/Internet/3g-internet.php
http://www.mobiletisim.com/haberler/vodafone-3g-internet-fiyati

Avea:
http://www.avea.com.tr/3g/
http://www.mobiletisim.com/haberler/avea-3g-internet-fiyati

3G ile ilgili aslında paylaşacak daha çok bilgi var fakat hepsini bi seferde paylaşıp kafaları karıştırmak yerine gelecek sorulara göre yeni bir yazı hazırlamayı düşünüyorum "3G Hakkında sık Sorulan Sorular" şeklinde. Bu yüzden kafanıza takılan bir soru olursa bu yazıya yorum yazmaktan lütfen çekinmeyin.

iPhone Kullanma Kılavuzu Artık Türkçe

iPhone 3G geçtiğimiz yıl Türkiye'de resmen satılmaya başlanmasına rağmen cihaz içerisinde (Safari'de) yer alan Kullanma Kılavuzu uzun süre Türkçe değildi. Muhtemelen tercüme çalışmalarının uzun sürmesinden kaynaklanan bu eksiklik, geçenlerde kılavuzun türkçeleştirilmesiyle son buldu.



iPhone'nunu Türkçe olarak kullananların Safari'deki yer imlerinde "iPhone Kullanma Kılavuzu" olarak geçen bu kılavuz, cihazın sıfır kurulumunda hazır geldiği için ayrıca bir adres girmeye gerek olmuyor. (Normalde adresi : http://help.apple.com/iphone/3/mobile/)



iPhone için optimize edilmiş bir web sitesi şeklinde hazırlanmış bu kılavuzda, özellikle yeni iPhone kullanıcısının ihtiyacı olan tüm temel bilgiler bulunuyor. Kılavuzun navigasyonu, iPhone'daki temel uygulamaların erişimine çok benzer şekilde hazırlandığından, bir konunun hangi başlık altında yer alabiliceği rahatlıkla bulunabiliyor.



Cihazının dili Türkçe değil de İngilizce olanlarda kılavuzın doğal olarak ingilizce versiyonu açılıyor. Fakat ana menüde en altta yer alan "Change Language" seçeneği kullanılarak, cihazın dili değiştirilmeden kılavuzun dili Türkçe yapılabiliyor.

Epey geç kalmış olsa da, iPhone'dan okunabilecek böyle türkçe bir kılavuza ihtiyaç vardı. Umarım size de yararlı olur.

Fotoğraflarınızı Orijinal Boyutunda Paylaşın

Geçtiğimiz ay 3GS modeli çıkıncaya kadar iPhone'un en çok eleştirilen özelliklerinden bir tanesi de kamerasının çözünürlülüğü idi. iPhone 3GS'in kamerasının 3.2 MegaPixel'e çıkmasıyla, çekilen fotoğrafların maksimum çözünürlülüğü 1536 x 2048'e çıktı. Kamerası 2 MegaPixel olduğu için iPhone 3G'de ise bu değer maksimum 1200 x 1600.

Fakat bu çektiğimiz fotoğrafları aşağıdaki gibi klasik Paylaş (Share) yöntemi ile (yani resim seçiliyken önce sol alttaki seçeneğe, ardından da E-posta ile Gönder'e tıklayarak) arkadaşlarımıza gönderdiğimizde, fotoğrafların çözünürlüğü otomatik olarak 600 x 800'e küçültülüyor. Bu sayede dosyanın büyüklüğü de küçüldüğü için daha hızlı ve düşük maliyetli bir dosya transferi sağlanmış oluyor.



Fakat bazen güzel bir poz yakaladığımızda ve buna hemen arkadaşlarımızla paylaşmak istediğimizde, çektiğimiz resmin olabildiğince yüksek kalitede görünmesini isteriz. İşte iPhone'da çektiğimiz resimleri orijinal boyutlarda yollayabilmek için aşağıdaki adımları izlememiz gerekiyor.

Öncelikle fotoğraflarımızın yer aldığı Albüm'ü açıyoruz ve herhangi bir resim seçmeden sol alt köşedeki seçeneğe tıklıyoruz.



Ardından da orijinal boyutunda yollamak istediğimiz resmi veya resimleri tek tek işaretliyoruz ve alt menüdeki "Kopyala" seçeneğine tıklıyoruz.

Resimlerimizi cihazın hafızasına kopyaldıktan sonra da Mail uygulamasına geçip boş bir mesaj ekranı açıyoruz.



Mesaj ekranında parmağımızı ekranda bir süre basılı tutup çektikten sonra yukarıdaki ekran görüntüsünde olduğu gibi karşımıza "Yapıştır" menüsü çıkıyor. "Yapıştır" seçeneğine tıklayarak hafızadaki resimleri mesajın içine aktarmış oluyoruz.

Her iki yöntemle de aynı resmi kendime mail olarak yolladım ve aşağıdaki ekran görüntüsünde olduğu gibi gördüm ki gerçekten de resimler farklı boyutlarda yollanıyor.

İlk yöntem kesinlikle çok daha pratik ve hızlı. Fakat bazen gerçekten de çok orijinal resimler çektiğimizde bunları yüksek kalitede yollamak ihtiyacımız olabiliyor.

Not: Bu akşam yani 29 Temmuz akşamına doğru, gece yarısı resmen devreye girecek olan 3G ile ilgili detaylı bir yazı paylaşıyorum olacağım.

iTunes iPuçları - III

iPhone kullanıcılarının en çok sıkıntıya düştükleri anlardan bir tanesi de iTunes'larının yüklü olduğu bilgisayarın yenilenmesi veya formatlanması. iTunes ile iPhone kendi aralarında senkronizasyon (eşzamanlama) yöntemi ile bilgi/dosya aktarımı yaptığından, yeni formatlanmış ya da yeni alınmış bir bilgisayara yüklediğimiz iTunes ile ilk senkronizasyon biraz sıkıntılı olabiliyor.

Bu yüzden özellikle bilgisayara format atmadan evvel ve sonra yapılması gerekenleri adım adım paylaşmaya çalıştık. Yazının sonunda da ilk başta adım adım fakat kısa bilgilerle anlattığımız kavramları da detaylandırdık.

Yedekleme (Backup)
1) Bilgisayarımızı yenilediğimizde iTunes'ta geri dönüşü en zahmetli dosyalar LIBRARY altındaki müziklerin, filmlerin, uygulamaların, vs. bulunduğu dosyalardır.

Bu dosyalar çok büyük boyutlu olduğu için otomatik backup (yedek) sistemine dahil değildir. Apple, iPhone'dan yeni kurulan bir iTunes'a geri aktarıma (Transfer Purchases) , sadece Uygulamalar ve Müzik dosyaları için izin vermektedir. Onu da, iTunes iPuçları - II yazımızda da detaylı açıkladığımız gibi sadece App Store'dan indirilen uygulamalar ve iTunes Store'dan indirilen müzikler için izin vermektedir. Ülkemizde müzikler iTunes Store'dan değil de başka kaynaklardan indirilerek iPhone'a atıldığı için bu yöntem pek bir işe yaramamaktadır.

Bu yüzden eğer iTunes'un yüklü olduğu bilgisayara bağlı bir CD/DVD Writer var ise, iTunes'un backup özelliği kullanılarak tüm LIBRARY dosyaları daha sonra geri dönülmek (restore) üzere yedeklenebilir. (backup)

File -> Library -> Back Up to Disc menü adımları izlenerek yapılan bu yedekleme, her ne kadar en garanti yöntem olsa da, çok fazla sayıda ve büyüklükte uygulamamız olduğunda, çok uzun sürmekte ve çok fazla boş DVD/CD harcanmasına neden olabilmektedir.

2) Yukarıda bahsettiğimiz Transfer Purchases yöntemi ile iPhone'umuzdan uygulamaları, kolayca yeni kurduğumuz iTunes'a dönebildiğimizi açıklamıştık. Eğer bizim için uygulamaların yanında sadece müziklerimiz önemli ise aşağıdaki yöntem kullanılarak da yedekleme yapılabilir.

iTunes'ta her hangi bir müzik dosyasını "Add to Library" yöntemi ile LIBRARY altına attığımızda gerçekte o dosyayı iTunes'un belirlediği bir yere kopyalamış olmayız. iTunes, bu dosyaların sadece referanslarını tutar. Dolayısıyla iTunes'a eklediğimiz tüm parçalar bilgisayarımızın disklerinde dağılmış bir şekilde bulunur. Bu da tüm müzik dosyalarının kolayca yedeklenmesini zorlaştırır.


Fakat "Edit -> Preferences" menü adımından ayarlar ekranını açıp "Advanced" tabındaki

* Keep iTunes Music folder organized = iTunes müzik klasörünü organize bir şekilde tut
* Copy file to iTunes Music folder when adding to library = LIBRARY'e yeni bir şarkı eklediğinde, bu dosyayı iTunes müzik klasörüne kopyala

seçeneklerini işaretleyip "OK" tuşuna tıklarsak, iTunes'taki tüm parçaların birer kopyası şarkıcı adı ve albüme göre derli toplu iTunes müzik klasörüne atılır. Böylelike bu klasörü harici bir diske veya DVD'ye kaydederek yedek almak çok kolaylaşır. Aynı şekilde tekrar yeni iTunes'a dönmek de çok kolay olacaktır.

3) Yazının sonunda detaylı açıkladığımız iTunes konfigürasyon ve ayar bilgilerinin topluca bulunduğu "Apple Computer" klasörünü de yedeklemek faydalı olabilir. Fakat bu klasör içerisinde esas önemli olan klasör Adres Defteri, Resimler, vs. gibi kritik bilgilerin yedeklendiği Backup klasörüdür:

Windows XP: \Documents and Settings\(kullanıcı adı)\Application Data\Apple Computer\MobileSync\Backup
Mac : ~/Library/Application Support/MobileSync/Backup/

Bu yüzden Backup klasörünü arada bir başka bir diske yedeklemekte fayda vardır.

4) Tüm yedekleme işlemlerimizi tamamladıktan sonra bilgisayarımızı formatlamadan (ya da başkasına vermeden) evvel yapmamız gereken son şey "Deauthorize Computer" işlemini yapmaktır.

Yukarıda bahsettiğimiz şekillerden birini veya birkaçını seçip yedek aldıktan sonra bilgisayarımıza format atıp sıfırdan iTunes kurabiliriz.

Yenileme (Restore)

1) Yeni iTunes kurup iPhone'umuzu USB kablosu ile bağlandıktan sonra ilk olarak, "Authorize Computer" işlemini, ardından da Transfer Purchasses yöntemi ile cihazımızdaki App Store ve iTunes Store'dan indirdiğimiz dosyaları iTunes'a transfer ediyoruz.

2) İkinci olarak da eğer Adres Defterini (Contacts) bilgisayarımızdaki Outlook, Windows Address Book, vs.'den bir tanesi ile sync ediyorsak "Merge" yöntemi ile tekrar bilgisayara aktarıyoruz. Bunun için de öncelikle sync ekranında Info tabına tıklıyoruz ve adres defterimizi sync edeceğimiz uygulamayı (Outlook, Windows Address Book, vs.) seçiyoruz ve SYNC düğmesine tıklıyoruz.

Bu sefer karşımıza da aşağıdaki ekran görüntüsündeki gibi iki adet seçenek çıkıyor. Biz de bilgisayarımızdaki kişiler ile iPhone'daki kişileri birleştiren seçenek olan 'Merge Info'yu seçiyoruz. Ardından da cihazımızdaki kişiler bilgisayarımıza aktarılmış oluyor.


Biz bu yazıyı hazırlarken yeni bir bilgisayara iTunes'un son versiyonunu kurduk ve 3.0 versiyonundaki iPhone'umuzun adres defterini Merge Info yöntemi ile sorunsuzca, içinde hiç kayıt olmayan Windows Address Book'a aktardık.

Not: Çeşitli forumlarda, boş bir adres defterine aktarım yapıldığında iPhone'un rehberinin de uçtuğuna dair bazı yazılar gördüm, hatta bu yüzden bilgisayardaki rehber'e öylesine en az bir tane kayıt eklenmesini tavsiye ediyorlar. Açıkçası bizim böyle bir ihtiyacımız olmadı ve kendim böyle bir durumla hiç karşılaşmadım. Eğer siz yukarıda bizim tecrübe ettiğimiz bir durum veya ekran haricinde birşey ile karşılaşırsanız lütfen paylaşmaktan çekinmeyin.

Sanırım iTunes yedeklemesi ve formatlandıktan sonra yapılabilecekler ile ilgili paylaşacaklarımız şimdilik bu kadar yeterli olur. Zaten aşağıda ekstra bilgiler paylaştık. Sorularınız veya endişeleriniz olursa lütfen sormaktan çekinmeyin.

iTunes Yedekleme Mekanizması
iTunes, otomatik olarak yedeklediği Backup dosyası da dahil olmak üzere tüm konfigürasyon dosyalarını aşağıdaki klasörlerde saklıyor:

Windows XP : \Documents and Settings\(kullanıcı adı)\Application Data\Apple Computer
Windows Vista : \Users\(kullanıcı adı)\AppData\Roaming\Apple Computer

C:\Documents and Settings\ahmet\Application Data\Apple Computer

Örneğin Windows XP'mizi açarken kullandığımızın kullanıcının ismi ahmet ise ve "Document and Settings" klasörü C:\ sürücüsünde yüklü ise bu durumda iTunes'a ait temel dosyaların yer aldığı Apple Computer klasörünün adresi yukarıdaki ekran görüntüsündeki gibi oluyor.
iTunes'un her senkronizasyonda otomatik olarak aldığı backup dosyasının da, Apple Computer altındaki MobileSync\Backup adresinde yer almasından dolayı bu klasör çok kritik oluyor.

Bu yüzden her iPhone sahibinin Apple Computer klasörünü veya Backup klasörünü arada sırada harici bir diske kopyalamasında fayda görüyoruz. Bu sayede iPhone'umuz formatlandığında, çalındığında veya bozulduğunda elimizde yedek bilgilerimiz bulunuyor.

Tabii Windows XP kullanıcılarının, yukarıdaki Application Data ve altındaki klasörleri görebilmesi ve başka bir ortama kopyalayabilmeleri için "Araçlar" menüsünden önce "Klasör Seçenekleri" ekranını açması,

ardından da "Görünüm" tabından Gizli dosya ve klasörleri göster seçeneğini işaretleyip "Tamam" düğmesine tıklaması gerekiyor.

Bundan sonra da tüm gizli dosyalar görünür oluyor. Kopyalama işimiz bittikten sonra da istersek, "Gizli dosya ve klasörleri gösterme" seçeneğini işaretleyerek klasörleri tekrar görünmez yapabiliyoruz.

Yukarıda bahsettiğimiz \Documents and Settings\(kullanıcı adı)\Application Data\Apple Computer\MobileSync\Backup klasörü altında saklanan backup dosyasına da iPhone'umuza ait aşağıdaki bilgiler yedekleniyor.

iPhone 1.1 versiyonundan itibaren yedeklenenler
• Safari yerimleri (bookmarks), cookies, tarihçe, vs.
• Harita (Maps) yerimleri, en son arananlar, vs.
• Standart Uygulamaların ayarları, özellekleri ve verileri (Uygulamaların kendisi değil)
• Adres Defteri (Rehber/Kişiler) ve defterdeki favoriler
• Takvim (Calendar) hesapları
• Duvarkağıtları (Wallpapers)
• Notlar (Notes)
• Telefon Arama Tarihçesi (Call history)
• Mail hesapları (Mail accounts)
• YouTube yerimleri
• SMS mesajları
• Otomatik düzeltmede önerilen kelimeler
• Fotoğraflar (iPhone'la çekilen fotoğraflar ve ekran görüntüleri)
• Web clips (Web sayfaları için Ana Ekran kısayolları)
• Ağ Ayarları (Wi-Fi, VPN, vs.)
• Paired Bluetooth devices (backup ve restore işlemi aynı cihaza yapıldığında)
• Keychain (mail hesap şifreleri, Wi-Fi şifreleri, web siteleri şifreleri, vs.. backup ve restore işlemi aynı cihaza yapıldığında.)

Yukarıdakilere ek olarak,
iPhone 2.0 versiyonundan itibaren yedeklenenler
• Managed Configurations/Profiles
• List of External Sync Sources (Mobile Me, Exchange ActiveSync)
• Microsoft Exchange hesabı ayarları
• Nike+iPod saved workouts and settings
• App Store Uygulamalarını verisi (uygulamanın kendisi, temp ve cache klasörü hariç).

Yukarıdakilere ek olarak,
iPhone 3.0 versiyonundan itibaren yedeklenenler
• Albümdeki Videolar
• Uygulamaların Lokasyon Bilgisi izinleri
• Internete bağlanmadan çalışan web uygulamalarının veritabanları
• Ses kayıtları (Voice memos)
• Web sayfalarındaki otomatik tamamlamalar. (Autofill for web pages)
• Trusted hosts that have certificates that cannot be verified
• Web Sitelerinin Lokasyon Bilgisi izinleri
• Uygulama içinden yapılan satın almalar (In-app purchases)
Yukarıdaki listenin ingilizce orijinali için : http://support.apple.com/kb/HT1766

iTunes İpuçları - II

Halen Türkçe olmamasına rağmen iPhone'la ilgili bir çok işlem için zorunlu olması nedeniye iTunes, bir çok kullanıcı için zaman zaman kabus olabiliyor. Özellikle de iTunes'un yüklü olduğu bilgisayarın hard disk'i formatlandığında ya da bilgisayarın başına bir iş geldiğinde :)

Cihazımızı sürekli senkronize (sync) ettiğimiz bilgisayarın hard diski bir şekilde giderse (format, kaybolma, çalıntı, vs.), yeni bir diske/ bilgisayara tekrar iTunes kurabilir ve iPhone'umuzla senkorinize edebiliriz. Fakat eski disk dahi olsa format atılarak yeniden kurulmuş bir iTunes, ya da arkadaşımızın bilgisayarında eskiden beri var olan iTunes, cihazımız için yeni kabul edilir. Bu yüzden bizim için yeni bu iTunes'a geçtiğimizde yapmamız gereken bazı şeyler vardır:

1) Authorize Computer. Kısaca iTunes'un kurulu olduğu işletim sisteminin yetkilendirilmesi olarak kabul edilen bu işlemi yapmadan, iPhone'umuza daha evvelden App Store'dan veya iTunes Store'dan yüklediğimiz şeyleri transfer edemeyiz.

Daha evvel yayınladığımız iTunes İPuçları - I başlıklı yazımızın 5. maddesinde Authorize/Deauthorize işlemini detaylı açıkladığımız için burada çok fazla değinmeyeceğim. Fakat unutmayın, Apple bu authorize işlemini en fazla 5 ayrı bilgisayar için yapmamıza izin veriyor. Mevcut diskimizi formatlayıp sıfırdan bir işletim sistemi kurduğumuzda ya da bilgisayarımızda donanımsal değişiklik yaptığımızda yine de bir hakkımız gidiyor. Bu yüzden imkanımız olduğu sürece bir daha kullanmayacağımız (donanımsal değişiklik yapacağımız, satacağımız ya da formatlayacağımız) bilgisayarlarda önce Deauthorize Computer seçeneğine tıklayıp limitimizi hep 5'in altında tutmamız gerekiyor.

Eğer bir şekilde 5 hakkımızı da kullanıp yine yeni bir iTunes'u yetkilendirmemiz gerekirse de Apple, yılda bir defa tüm yetkilendirmelerimizi sıfırlama imkanı veriyor. Bunun için de yeni kurduğumuz iTunes'a login olup bu linkteki yazının ilk maddesinde detaylı anlattığımız Account Info ekranından Deauthorize All seçeneğine tıklamamız gerekiyor.

Bu konuda detaylı bilgi için: http://support.apple.com/kb/HT1420

2) Transfer Purchases : iTunes'umuzu yetkilendirdikten sonra da iPhone'umuzu USB kablosu ile iTunes bağlıyoruz ve aşağıdaki ekran görüntüsündeki gibi sol menüde çıkan iPhone simgesinin üzerine sağ tıklayarak Transfer Purchases seçeneğine tıklıyoruz.

Cihazımızı iTunes ile senkronize (sync) etmeden evvel yapmamız gereken bu işlem sayesinde iPhone'umuzdaki App Store veya iTunes Store'dan satın aldığımız tüm ücretli ve ücretsiz uygulamalar, müzikler, vs. bilgisayarımıza aktarılmış oluyor.

Tabii burada hemen bir noktayı açıklamakta fayda görüyorum. iPhone'dan sadece Apple'ın Store'larından yüklenen uygulamalar ve müzikler cihazımıza aktarılmış oluyor. Örneğin farklı kanallardan bilgisayarımıza indirip, iTunes üzerinden iPhone yüklediğimiz müzikler bu yöntemle geri aktarılamıyor :(
Bu konuda detaylı bilgi için: http://support.apple.com/kb/HT1848

Bu arada hard disklerini sık sık formatlatan Windows kullanıcıları eğer disklerini 2 bölüm (partition) olarak ayırtır ve işletim sistemini "C:\" bölümüne, iTunes'un dosyalarının yer aldığı Belgelerim (Documents & Settings) klasörünü de "D:\" bölümüne kurdurturlarsa çok rahat ederlerler. Çünkü format işlemi genelde sadece işletim sisteminin bulunduğu "C:\" bölümüne yapıldığı için, yeni iTunes kurulduğunda cihazınıza ait çoğu bilgiyi ayrıca birşey yapmanıza gerek kalmadan hazır olarak karşınızda bulacaksınız. Tabii yine Authorize Computer işlemini yapmak gerekecek.

Bu yazının devamına iTunes iPuçları - III başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.

iPhone iPuçları - IV

Aslında iPhone iPuçları serisine uzun bir süre devam etmek niyetinde değildim ama 3.0 ile gelen ufak tefek yeniliklerin, bazı kullanıcılar için çok faydalı olacağını düşünerekten bir yazı daha yazayım dedim. Dolayısıyla aşağıdaki özelliklerden sadece, cihazının versiyonu 3.0 veya daha üstü olan iPhone kullanıcıları yararlanabiliyor.

Anında İletilecek Klasörleri Seçme
3.0'dan önce, Anında İlet (Push) desteği olan mail hesaplarının (Microsoft Exchange gibi) "Inbox" klasörlerine gelen mesajlar anında iletiliyor, fakat "Inbox" harici özel olarak yaratılmış klasörlere düşen mesajlar anında iletilmiyordu.



3.0 ile birlikte ise, özellikle kurumsal kullanıcılar tarafından çok kullanılan bu özel klasörlerden istediklerimize, mesajların anında gelmesini sağlayabiliyoruz. Bunun için de öncelikle yukarıdaki ekran görüntüsünde olduğu gibi Ayarlar -> Mail, Kişiler, Takvimler menüsünden Anında İlet desteği olan mail hesabımızı seçiyoruz. Ardından da "Anında İletilen Klasör" seçeneğine tıklayıp mesajların anında iletilmesini istediğimiz diğer klasörleri de işaretliyoruz. Eğer Yeni Verileri Al menüsündeki Anında İlet seçeneği açıksa, bu klasörlere düşen mesajlar da anında iletiliyor.

LDAP'tan Kişi Sorgulama
3.0 ile gelen diğer bir kurumsal güzel özellikde LDAP desteği olan Microsoft Exchange gibi mail hesaplarındaki kişilerin Kişiler'den (Rehber/Contacts) sorgulanabiliyor olması. LDAP sorgusu sunucu üzerinden yapıldığı için şirketinizdeki yüzlerce kişinin kaydının cihazınızda olmasına da gerek olmuyor.



Bunun için de öncelikler Rehberi açıp sol üst köşedeki "Gruplar" seçeneğine tıklıyoruz. Ardından da Exchange hesabımıza tıklıyoruz. Açılan ekranın en üstündeki arama alanını kullanarak da ister isme göre, istersek de mail adresine göre arama yapabiliyoruz. Zaten otomatik arama özelliği, biz birkaç harf yazar yazmaz benzer sonuçları getirmeye başlıyor.



Bulduğumuz sonucun üzerine tıkladığımızda da tel, mail adresi gibi bilgilere ulaşabiliyoruz.

SMS Ön İzleme'nin Kapatılması
Bildiğiniz gibi iPhone'umuza bir SMS mesajı geldiğinde, mesajın tamamı ekranda gözüküyor ve o an yanımızda başka biri daha var ise mesajı o da okuyor. Önizleme diye adlanlandırılan bu özellik 2.x versiyonlarında kapatılabiliyor fakat bu seçenek Parolayla Kilitleme menüsü altında olduğu için çok kullanışlı olmuyordu.



3.0 ile birlikte ise bu seçenek Ayarlar -> Mesajlar menüsü altına taşındığı için artık kolayca kapatılabiliyor.

Yazılanı Geri Alma
3.0 versiyonu ile gelen güzel diğer bir özellik de yazdıklarımızı kolayca geri alabiliyor (undo typing) yani silebiliyor olmamız.

Bunun için de cihazımızı sağa sola sallıyoruz. Ardından da karşımıza yukarıdaki gibi bir seçenek çıkıyor. Geri Al : Yazma seçeneğine tıkladığımızda da tüm yazdıklarımız siliniyor. Bu özellik sadece son yazdıklarımızı siliyor olsaydı çok daha güzel olurdu.

Uygulamaları Zorla Kapatma
Uygulamalar bazen düzgünce kapanmadığı için bu uygulamaları zorla kapatmak (force quit) gerekiyor. Daha evvel zorla kapatma işlemi uygulamadayken, "Home" tuşu 5-6 saniye basılı tutularak yapılıyordu. Fakat 3.0 ile birlikte zorla kapatma yöntemi biraz değişti. Bunun için öncelikle cihazı kapatır gibi Power düğmesine basılı tutuyoruz ve karşımıza "Kapat" seçeneği çıktığında da "Home" tuşunu 5-6 saniye basılı tutuyoruz.

Umarım bu ipuçları da faydalı olmuştur. Eğer diğer ipuçlarına da bir gözatmak isterseniz bu linkten faydalanabilirsiniz.

3.0 ile Gelen Özellikleri Hangi iPhone Modelleri Destekliyor

Bildiğiniz gibi Apple her yaz yeni bir iPhone modeli çıkarıyor. Dolayısıyla ilk nesil iPhone'un duyurulduğu 2007 yazından itibaren de piyasaya 3 adet iPhone çıkmış oldu. Her yeni bir modelde, bir önceki modelin desteklemediği donanımsal yenilikler olduğu gibi yazılımsal yenilikler de oluyor.

Örneğin 2008 yazında çıkan iPhone 3G'ye donanımsal olarak 3G ve GPS geldi. Bu yaz çıkan iPhone 3GS'e de dijital pusula geldi ve de kamerası, işlemcisi daha da gelişti. Apple ayrıca her yeni model ile birlikte yazılımları da (1.0, 2.0, 3.0,..) güncelliyor. Yeni yazılımlar ile gelen özelliklerin bir çoğundan eski iPhone modellerine sahip kullanıcılar da yararlanıyor. Lakin bazı özellikleri sadece yeni modeller desteklediğinden, eski modellerde çalışmıyor.

Bu farklılıklar, özellikle 3.0 ve iPhone 3G S lansmanından sonra bir çok kullanıcının kafasını karıştırmış olacak ki Apple, hangi modelin 3.0'ın özellikleri desteklediğini hangisinin desteklemediğini gösteren bir sayfa hazırlamış. Biz de bu sayfadaki yazıları dilimiz döndüğünce çevirip sizinle paylaşalım istedik. Özellikle bu aralar iPhone almayı düşünenlerin işine yarayabilir.

iPhone OS 3.0	iPhone	iPhone 3G	iPhone 3GS
Kes, Kopyala & Yapıştır	√	√	√
Yatay Klavye	√	√	√
Spotlight arama	√	√	√
Ebeveyn kontrolleri	√	√	√
Sallayarak Rastgele Müzik	√	√	√
Ses Kaydı	√	√	√
Birebir (P2P) bağlantı 1	√2	√	√
MMS3		√	√
Stereo Bluetooth		√	√
Modem (tethering)4		√	√
Video kayıt			√
Dijital pusula			√
Sesle Kontrol			√
Erişebilirlik			√
Nike + iPod			√

Notlar:

1. Birebir bağlantı (Peer-to-peer connectivity) ancak, App Store'dan bu özelliğe destek veren uygulamalar indirilerek kullanılabilir.
   
2. İlk nesil iPhone'un bluetooth üzerinden birebir bağlantı desteği yoktur. Sadece Wi-Fi ve EDGE/3G bağlantısı üzerinden birebir bağlantı kurabilir.
   
3. MMS her operatör tarafından desteklenmemektedir ve ücretli olabilir. MMS desteği için operatörünüze danışınız.
   
4. iPhone'u modem olarak kullanma (tethering) desteği Amerika'da ve diğer bazı ülkelerde bulunmamaktadır. Eğer sorun yaşıyorsanız lütfen operatörünüze danışınız.

Kaynak: http://support.apple.com/kb/HT3630

Dip Not : iPhone 3GS Amerika'da geçenlerde satışa sunuldu, fakat ülkemizde ağustos ayında satışa sunulacak. Ayrıca 3.0 ile ilgili sık sorulan sorulara da bu linkten ulaşabilirsiniz.

iPhone 3.0 İle İlgili Sık Sorulan Sorular

Dün akşam resmen yayınlanan 3.0 yazılımına tüm dünyadan çok fazla ilgi olunca bir çok kullanıcı kurulum işleminin sonundaki aktivasyon adımında epey bir sorun yaşadı ama bir süre sonra çoğu başarıyla 3.0'a geçmeyi başardı.

Daha evvel 3.0 ile gelen çoğu yeni özelliği paylaşmış fakat çok fazla detaya inmemiştik. Dün geceden bu yana ise bu detaylar ile ilgili çok fazla soru geldiğinden elimizden geldiğince tüm soruların cevaplarını aşağıda toplayalım istedik:

1) 3.0'a geçmeme rağmen neden Ayarlar (Settings) menüsü altında "Bildirimler" diye bir seçenek göremiyorum?
Bildirimler (Push Notifications) seçeneği ancak App Store'dan bildirim özelliği olan bir uygulama yüklendiği zaman çıkar. Şu an App Store'da bu tip uygulama sayısı çok azdır ama kısa zamanda bildirim özelliğini kullanan uygulama sayısının artacağından eminim.

2) iPhone modem olarak kullandığımdaki (tethering) EDGE ücretlendirmesi farklı mıdır?
Hayır değildir. iPhone'unuzla EDGE üzerinden direk internete çıktığınızda nasıl ücretlendiriliyorsanız, laptopunuzla iPhone'u modem olarak kullanarak internete çıktığınızla aynı şekilde ücretlendirilirsiniz.

3) Avea hattım var, 3.0 ile gelen modem (tethering) özelliğini kullanabilir miyim?
Orijinal olarak hayır. Apple'ın Türkiye'de sadece Turkcell ve Vodafone ile anlaşması olduğundan bu özellikten sadece Turkcell ve Vodafone aboneleri yararlanabilir.

4) SMS paketim/tarifem var. MMS gönderimleri SMS paket/tarifeler üzerinden mi değerlendirilmektedir?
Hayır. MMS her ne kadar SMS'e benzer şekilde gönderilse de ücretlendirilmesi tamamen farklıdır. Pek MMS kullanmasam da ücretlerini araştırdığımda çok pahalı olmadığını gördüm. MMS ücretleri yaklaşık 2 SMS fiyatı gibi gözüküyor. Bu konuda detaylı bilgiye de aşağıdaki linklerden ulaşılabiliyor:

Turkcell MMS Tarifesi : http://www.turkcell.com.tr/bireysel/servisler/mesajlasma/mms
Vodafone MMS Tarifesi : http://www.vodafone.com.tr/Servisler/mesajservisleri_vodafone_mms.php

5) Avea hattım var, 3.0 ile gelen MMS özelliğini kullanabilir miyim?
Orijinal olarak hayır. Apple'ın Türkiye'de sadece Turkcell ve Vodafone ile anlaşması olduğundan bu özellikten sadece Turkcell ve Vodafone aboneleri yararlanabilir.

6) MMS ayarlarım boş geliyor ya da yanlışlıkla APN ve MMS ayarlarını bozdum, MMS/SMS alıp gönderemiyorum. Ne yapmam gerekiyor?
Bu sorunu düzeltmek için Ağ (Network) ayarlarını sıfırlamımız (reset) gerekiyor. Bunun için Ayarlar -> Genel -> Ağ -> Hücresel Veri menüsünün en altında yer alan "Ayarları Sıfırla" seçeneğine tıklıyoruz ve orijinal ayarlar geri geliyor.

7) iPhone'umu 3.0'a yükselttim ama MMS ve Modem (Tethering) özelliğini kullanamıyorum. Neden?
3.0 ile gelen MMS ve Modem desteği iPhone 2G diye de geçen ilk nesil iPhone'larda çalışmaz. iPhone 3G ve iPhone 3G S modellerinde çalışır, tabii SIM kartını kullandığınız operatör destekliyorsa.

8) Mailime gelen mesajı veya Safari'deki bir yazıyı kopyalarak SMS atmaya çalışıyorum ama mesaj boş gidiyor veya gitmiyor. Neden ?
Tam rakamanı bilmemekle birlikte belli bir karakterden uzun mesajlarda böyle bir sorun mevcut. Turkcell'in web sitesindeki iPhone Mesaj bölümü altında bu konuda bilgi mevcut.
http://www.turkcell.com.tr/bireysel/cihazlar/iphone3G/iphone3gfaq

9) iPod Touch kullanıyorum ve hiç bir şekilde 3.0 güncellemesini yapamıyorum?
iPod Touch kullanıcıları 10$ ödeyerek bu linkteki güncelleme ile 3.0'a geçebiliyorlar.

10) 3.0 yüklemesinin sonunda timeout hatası alıyorum ve yükleme yapamıyorum. Neden?
Nod32 gibi bazı antivirus programları bu hataya sebep olmaktadır. İndirme işlemine başlamadan evvel antivirus yazılımınızı kapatıp devre dışı bırakın.

Şimdilik gördüğüm ve pratik cevabı bulunan sorular bunlar. Yeni soru/cevaplar geldikçe bu yazıyı güncelleyeceğim.

iPhone 3.0 ve Ücretli Uygulamaların Tekrar İndirilmesi

Bildiğiniz gibi Apple 2.x versiyonlu iPhone'larda, parasını ödeyerek App Store'dan indirdiğimiz bir uygulamayı aynı Apple ID'yi kullanmamız şartıyla daha sonra tekrar ücretsiz olarak indirmemize imkan veriyor. Dolayısıyla herhangi bir uygulamayı cihazımızdan silmiş olsak da, daha sonra gönül rahatlığı ile indirebiliyoruz.

Hatta bu sayede sadece kendi iPhone'umuza değil, aynı Apple ID'yi kullanan diğer iPhone'lara da (Örneğin eşimizin iPhone'una) ücretsiz olarak yükleyebiliyoruz. Bu durum başta suistimale çok açık gibi görünse de, 2.x versiyonlarında iPhone üzerinde Apple ID değiştirme imkanı olmadığından, başka bir arkadaşımızın Apple ID'siyle kendi cihazımıza kolayca uygulama yükleme yapamıyoruz. Bunun için ancak önce iTunes'ta Apple ID'yi değiştirip, ondan sonra da cihazımızla sync edince Apple ID'imiz değişmiş oluyor. Tabii Apple, iTunes iPuçları - I başlıklı yazımızın beşinci maddesinde de açıkladığımız gibi bir Apple ID'nin maksimum 5 bilgisayarda sync yapmasına izin verdiği için pek sorun olmuyordu.

Fakat geçenlerde yayınladığımız iPhone 3.0 ile Test Sürüşü - III başlıklı yazımızda da belirttiğimiz gibi 3.0 versiyonuyla artık iPhone'da Apple ID değişikliği yapabileceğiz. Tabii bu durum, ücretli uygulamalara tek bir kez para vererek, aynı Apple ID ile birden fazla iPhone'a yüklenmesine yol açacak.

İşte Apple, bunun önüne geçmek için 3.0 versiyonu ile birlikte, daha evvel parasını ödediğimiz bir uygulamanın, iPhone'dan ücretsiz olarak tekrar indirilmesine izin vermiyor. Tekrar yüklemek istediğimizde karşımıza "You've already purchased this. You may redownload it for free on your computer, or tap Buy to buy it again" mesajı çıkıyor. Yani kabaca "Bu uygulamayı daha evvel satın almıştınız. Ücretsiz indirmek için bilgisayarınızı, tekrar satın almak için Buy seçeneğini kullanın" diyor.

Eğer bilgisayarımızdaki iTunes'un versiyonu en az 8.2 , Apple ID'imiz de Authorize edilmiş durumda ise ve en az bir kere cihazımızla sync etmişsek yukarıdaki mesaj çıkmıyor. Direk iPhone'umuzdan ücretsiz olarak indirebiliyoruz.

Dolayısıyla artık 3.0 versiyonu ile birlikte iTunes'la hiç sync yapmadığımız bir Apple ID kullanıyorsak, daha evvel indirip sonra sildiğimiz paralı uygulamaları tekrar indirme işlemini bilgisayarımızdaki iTunes'tan yapmak zorunda kalacağız. Yani arkadaşımızın Apple ID'si ile ücretsiz uygulama indirmek kolay olmayacak :) Eğer unutup da iPhone'dan indirmeye kalkarsak, "Buy" (Satın al) seçeneğini değil de "Cancel" (İptal Et) seçeneğine tıklayacağız :)

GÜNCELLEME (13/06/2009) : Yabancı bir sitede çıkan habere göre Apple mühendisleri bu mesajın hatadan kaynaklandığını ve yanlışlıkla gösterildiğini söylemişler. Dediklerine göre bu mesaj hiç bir şekilde çıkmayacakmış. Tabii ne kadar doğru bilemiyoruz.

iPhone iPuçları - III

iPhone iPuçları serimize kaldığımız yerden devam ediyoruz :

* Safari'de Çift Tıklayarak Yazıların Okunabilir Büyüklüğe Getirilmesi
iPhone'un web tarayıcısı Safari, çoğu web sitelesini sorunsuzca açabilir. Fakat klasik bilgisayar ekranlarına göre tasarlanan çoğu web sitesindeki yazıları büyütmeden (zoom-in) okuyamayız. Fotoğrafları büyütürken kullandığımız bu yöntem (baş parmak + işaret parmağı) çoğu kez Safari'deki web siteleri için pek pratik değildir.

Örneğin www.iphoneturkey.biz'i iPhone'da ilk açtığımızda yazılar okunabilir büyüklükte değildir, çünkü sayfanın tamamı ekranda gösterilmektedir. Fakat herhangi bir paragrafın üzerine çift tıkladığımızda ekran otomatik olarak büyümekte ve ilgili paragrafa okunabilecek şekilde bir ekrana sığmaktadır. Dolayısıyla siz de herhangi bir sitede okuyamadığınız yazıları iki parmakla ayarlamaya çalışmak yerine "çift tık" yöntemini kullanabilirsiniz.

* Ana Ekran (Home) Tuşuna Çift Tıklama
Hepinizin bildiği gibi eğer cihazımız uyku modundayken (yani tuş kilitli iken) Home tuşuna bir kere basarsak karşımıza "Kilidi Aç" seçeneği çıkar. Fakat aynı durumda Home tuşuna hızlıca iki defa basarsak bu seferde cihaz kitli durumdayken ekranın üst kısmında ufak bir iPod menüsü çıkar. Bu sayede kolayca iPod'umuzla müzik dinlemeye başlayabiliriz.



Cihaz kitli iken çift Home tuşu hareketi ile her zaman iPod açılırken, cihaz kitli değil iken de başka uygulamaların açılmasını sağlayabiliriz. Ayarlar -> Genel -> Ana Ekran Düğmesi menüsü altında bu uygulamanın ne olacağı da ayarlanabilmektedir. Her ne kadar 2.2.1 versiyonu itibari ile çift Home tuş kombinasyonuna atayabileceğiz uygulama sayısı az olsa da 3.0 versiyonu ile birlikte seçenekler artacaktır.

* Çift Parmak Dokunuşu ile Haritanın Küçültülmesi
Her ne kadar iPhone'un dokunmatik ekranı bir çok parmak hareketini destekliyor olsa da aşağıdaki çift parmak dokunuşu sadece Harita (Google Map) uygulamasında kullanılıyor. Bildiğiniz gibi Google Map'te ekrana tek parmağımızla çift tıklama yaptığımızda haritayı büyütüyoruz.

Haritayı küçültmek için de yukarıdaki ekran görüntüsünde olduğu gibi çift parmakla tek tık yapmak gerekiyormuş. Ben de yeni öğrendim :)

* EDGE Verisi Kullanım İstatistikleri
EDGE üzerinden internete bağlanan her iPhone kullanıcısının düzenli olarak bakması gereken ekranlardan biri de Ayarlar -> Kullanım menüsünün en altında yer alan "Hücresel Ağı Verisi" ekranıdır.

Mobil dünyada data paketlerinin aşım ücretleri pahalı olduğu için her ay bu istatistiklerin sıfırlanması ve 3-4 günde bir bu ekrandan Gönderilen ve Alınan veri miktarın toplanması şiddetle tavsiye edilir. Örneğin ben bir ayda 306 + 24,2 =330,2MB'lık EDGE trafiği yapmışım. Fakat 3GB'lık (yani 3000MB.) paketim olduğu için içim rahat. Fakat eğer 100MB.'lık bir paketim olsaydı muhtemelen çok güzel :) bir faturayla karşılaşacaktım. Gerçi iPhone ve EDGE Sorunları başlıklı yazımızda bu konuyu detaylı incelemiştik ama ben yine de paylaşayım istedim.

Bir yazı daha yazıp iPucu serisini sonlandırmayı planlıyorum. Eğer daha evvel okumadıysanız iPhone İpuçları - I ve iPhone İpuçları - II başlıklı linklere tıklayarak önceki yazılarımıza bir gözatabilirsiniz.

Ayrıca uzun zamandır ara verdiğimiz anketlerimize 8 soruluk kısa bir anketle tekrar başladık. En fazla bir dakikanızı alacak bu linkteki anketimize katılırsanız seviniriz.